Το κάπνισμα αναμφίβολα είναι μια απόλαυση για τον καπνιστή. Παράλληλα όμως αποτελεί και έναν από τους ισχυρότερους νοσογόνους παράγοντες, τόσο για τον ίδιο όσο και για τους γύρω του, οι οποίοι αναγκάζονται να εισπνέουν τον καπνό που ρυπαίνει το περιβάλλον. Το κάπνισμα προκαλεί περίπου τέσσερα εκατομμύρια θανάτους ετησίως σε παγκόσμιο επίπεδο, αριθμός που ισοδυναμεί με 10.000 θανάτους ημερησίως.

Σύμφωνα με διεθνείς και σοβαρούς υπολογισμούς, το κάπνισμα κάθε τσιγάρου αφαιρεί 4-5 λεπτά από τη ζωή του καπνιστή και πάνω από 6 χρόνια από το προσδόκιμο της επιβίωσης, όταν το άτομο καπνίζει 20-40 τσιγάρα την ημέρα και από την ηλικία των 25 ετών.

Ποιοι είναι όμως οι μηχανισμοί με τους οποίους το κάπνισμα προκαλεί αυτή την συχρονη επιδημία; Ένα θανατηφόρο κοκτέιλ από τουλάχιστον 4000 χημικές ουσίες βρίσκεται στον καπνό των τσιγάρων, είτε ως αέρια είτε ως μικροσκοπικά σωματίδια. Από ολες αυτές τις ουσίες ξεχωρίζουν οι ακόλουθες τρείς:

Α) Η νικοτίνη: Απορροφάται γρήγορα στους πνεύμονες και επιδρά στο νευρικό σύστημα, αλλά και σε άλλους ιστούς και όργανα του σώματος. Προκαλεί μεγάλη έκκριση αδρεναλίνης  από τα επινεφρίδια, με αποτέλεσμα ταχυκαρδία, αγγειοσυστολή κυρίως των αγγείων δέρματος, αύξηση της αρτηριακής πίεσης και σημαντική αύξηση του μεταβολισμού.

Β) Η πίσσα: Αποτελεί μείγμα πολλών ουσιών που προέρχονται από την καύση του καπνού, περιέχει πολλές καρκινογόνες ουσίες, οι οποίες επιδρούν άμεσα στα κύτταρα των βλεννογόνων του αναπνευστικού συστήματος και έμμεσα μετά την απορρόφησή τους από το αίμα.

Γ) Το μονοξείδιο του άνθρακα. Παράγεται κατά την καύση του καπνού, απορροφάται στους πνεύμονες και περιορίζει, σε μεγάλο βαθμό, τη μεταφορά του οξυγόνου σε όλους τους ιστούς του σώματος. Η χρόνια δηλητηρίαση με μονοξείδιο του άνθρακα είναι υπεύθυνη για τις αγγειακές βλάβες που αυξάνουν τον κίνδυνο για την εμφάνιση στεφανιαίας νόσου, εμφράγματος του μυοκαρδίου και εγκεφαλικών επεισοδίων.

Οι πιο συχνές ασθένειες που προκαλεί το κάπνισμα είναι: η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια(ΧΑΠ), ο καρκίνος των πνευμόνων, η στεφανιαία νόσος, το άσθμα και τα εγκεφαλικά επεισόδια.

Σε νεαρή ηλικία μπορεί να φαίνεται ότι το κάπνισμα δεν αποτελεί σχετικό ή άμεσο κίνδυνο υγείας για το άτομο, αλλά ο εθισμός στην νικοτίνη διαβρώνει τα θεμέλια της φυσιολογικής γήρανσης. Ένας στους δύο καπνιστες που εθίζονται στην νικοτίνη σε νεαρή ηλικία και συνεχίζουν να καπνίζουν σε όλη τους τη ζωή, τελικά θα πεθάνουν από κάποια ασθένεια που σχετίζεται με το κάπνισμα.

Οι γυναίκες που καπνίζουν και λαμβάνουν από το στόμα χορηγούμενα αντισυλληπτικά, παρουσιάζουν 10 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο καρδιακής προσβολής, εγκεφαλικού επεισοδίου ή άλλης καρδιαγγειακής νόσου σε σύγκριση με γυναίκες που δεν καπνίζουν και χρησιμοποιούν αντισυλληπτικά χάπια. Το κάπνισμα έχει συνδεθεί με αυξημένη πιθανότητα προβλημάτων εμμήνου ρύσεως και με πρώιμη εμμηνόπαυση. Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, σχετίζεται με αυξημένα ποσοστά αποβολής, αιμορραγίας, πρόωρου τοκετού, περιγεννητικών προβλημάτων, χαμηλού βάρους γέννησης, πυρετικών σπασμών, αιφνιδίων θανάτων βρεφών και συγγενών ανωμαλιών.

Εκτός από τις σοβαρές βλάβες που προκαλεί το κάπνισμα στην υγεία, μπορεί να έχει και αισθητικές ανεπιθύμητες ενέργειες. Για παράδειγμα, οι καπνιστές έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να εμφανίσουν ρυτίδες στο πρόσωπο, γκρίζα μαλλιά και τριχόπτωση σε μικρότερη ηλικία (σε σχέση με όσους δεν καπνίζουν). Επίσης οι καπνιστές μπορεί να παρουσιάσουν προβλήματα υγιεινής του στόματος, γεύσης και οσμής. Χαρακτηριστικές αλλαγές δηλαδή, παρόμοιες με αυτές που εμφανίζονται στο πρόωρο γήρας. Το καπνισμα , τέλος έχει συσχετιστεί με διαταραχές του σπέρματος και  αντρική ανικανότητα.

Νίκος Καρβουνάς

Πνευμονολόγος

Πηγή:  https://karvounas.gr/